Yünün Hikayesi
Tüm dünyadan moda ve giyim endüstrisindeki otoritelerin kıyafet için en kaliteli olarak kabul ettiği Avustralya merinos yünlerini hepiniz duymuşsunuzdur. Yaklaşık 25 milyon nüfusa sahip Avustralya dünya ihtiyacının yün üretiminde yüzde 24 ünü karşılayan ülke olarak dünya birincisi.
Avustralya’yı Çin (yüzde 15), Yeni Zelanda (yüzde 10), Güney Afrika (yüzde 2.6), İngiltere (yüzde 2), Arjantin (yüzde 2) ve ABD (yüzde 0,5) takip ediyor.
Avustralya’daki yün sanayi 200 bin kişiyi istihdam etmesi ve yılda yaklaşık 3 milyar dolar gelir sağlaması açısından ülke ekonomisi için büyük önem taşıyor.
Yün yeni nesil kumaşlar için de çok önemli bir ham madde. Ülkemizde ise kaliteli yün üretimi yok denecek kadar az.
Avustralya da tarım ve hayvancılığın kaliteli bir şekilde yapılması ve geliştirilmesi için Uluslararası Yün Genel Sekreterliği’yle bağlantısı olan Avustralya Yün İnovasyonu Birliği adında kar amacı gütmeyen bir oluşum var.
Avustralya yün sanayisinin araştırma, geliştirme ve pazarlama faaliyetlerini yönlendiriyor. 25 bine yakın Avustralyalı yün yetiştiricisinin hissedar olduğu AWI, merinos yününü en kaliteli doğal elyaf (lif) olarak tanıtmak üzere, Avustralya merinos yününe yatırım yapıyor. Bu işi çok ciddiye alıyorlar. Daha detaylı bilgi için Atlas Dergisi Ayşegül Parlayanın kaleme aldığı #yününyolculuğu yazısını okumanızı tavsiye ederiz.
Hürriyet gazetesinde yayınlanan bir habere görede yün yıkama işlemi yapan bir tesisin sahibi iş adamı 20 ülkeden topladıkları yünün Türkiye’ den alınan kısmında köylüden gelen ham yünün %60 ından, tabakaneden gelen yünün ise %20 sinden verim alabildiklerini dile getirmektedir.
Ülkemizdeki iş insanlarının yün yetiştiriciliği konusunu ve yün ile üretilen katma değeri yüksek ürün çıktısını daha fazla dikkate alması gerekmektedir. Bunun nedenini de en güzel yünün sahip olduğu özellikleri incelediğinizde daha iyi anlayabilirsiniz.
- Yünün inceliği lif çapının mikron cinsinden ölçülmesi ve bir posttaki veya bir yün partisindeki ortalama yün çapının belirlenmesiyle sınıflandırılır.
- Yün doğal anti-statik özellikte, diğer liflerden farklı olarak ıslaklık hissi vermeksizin nem buharının yüzde 30’undan fazlasını emebilen doğal bir özelliğe sahip. Ayrıca giysilerin rahatsızlık verecek şekilde vücuda yapışmasına yol açacak statik elektrik birikme olasılığını en aza indirir.
- Sarkma veya şekil kaybetmeye karşı doğal esneme ve orijinal halini alma özelliklerine sahip olan yün kendini çabucak toparlar. Bunun nedeni yün liflerinin düz olmamaları ve her birinin kıvrım olarak bilinen doğal dalgalanmaya sahip olmalarıdır.
- Yün doğal bir ürün, insan saçı gibi iklim şartlarına karşı koruma sağlamak için deri tarafından doğal bir biçimde üretiliyor. Yün temel olarak keratin adlı özel bir proteinden oluşuyor. Çok dayanıklı olan keratin, çevreye karşı bir bariyer görevi görüyor ve böylece koyunları sıcağa, soğuğa, güneşe, rüzgâra ve yağmura karşı koruyor. Yünleri sayesinde koyunlar tüm dünyada, örneğin Moğolistan’da eksi 40 dereceden Avustralya’da 40 dereceye kadar değişen sıcaklıklarda yaşayabiliyor.
- Havanın ve nemin her iki yönde kumaştan geçmesine izin veren yün, nefes alabilir.
- Yün mükemmel yalıtım özelliklerine sahip. Yün aynen koyunun üstünde bulunduğu zamanlarda olduğu gibi yün giysileri giyen kişileri soğuk, sıcak, rüzgâr ve yağmura karşı korur.
- Yün doğal alev yavaşlatıcı özelliklere sahiptir. Yünü tutuşturmak veya yakmak zordur. Pek çok sentetik liften farklı olarak yün alev almaz, tutuşmaz.
Bir yanıt yazın